Ένα αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο (ΑΕΕ) προκαλείται όταν διακόπτεται η ροή του αίματος σε ένα τμήμα του εγκεφάλου λόγω απόφραξης της αρτηρίας που αιματώνει αυτό το τμήμα. Πιο σπάνια μπορεί να οφείλεται σε ενδο-εγκεφαλική αιμορραγία από τραυματισμό, μη ρυθμιζόμενη υπέρταση ή δυσπλασία στα αγγεία του εγκεφάλου.
Συμπτώματα που μπορεί να εμφανίσει κάποιος που υπέστη ένα εγκεφαλικό επεισόδιο είναι τα εξής:
· Μούδιασμα σε μία πλευρά του σώματος, σε χέρι, πόδι ή και τα δύο
· Ξαφνική ναυτία ή έντονος πονοκέφαλος
· Δυσκολία στην εύρεση λέξεων ή ομιλία με ασαφείς προτάσεις ενώ πριν η ομιλία ήταν κανονική
· Απώλεια όρασης ή διαταραχή όπως διπλωπία, στο ένα ή και στα δύο μάτια
· Απώλεια συνειδήσεως με ή χωρίς πτώση
· Ξαφνική απώλεια της μνήμης ή σύγχυση.Στην περίπτωση που τα συμπτώματα ενός ΑΕΕ υποχωρήσουν μετά από λίγο, χωρίς ιατρική παρέμβαση, τότε πρόκειται για παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο (transient ischemic attack). Σε αυτή τη κατάσταση η διακοπή στη ροή του αίματος είναι προσωρινή και ο θρόμβος είτε διαλύεται είτε κινείται, οπότε η κυκλοφορία αίματος επιστρέφει και τα συμπτώματα εξαφανίζονται.
Η αξιολόγηση των συμπτωμάτων από τον ειδικό ιατρό σε συνδυασμό με τις κατάλληλες διαγνωστικές εξετάσεις θα θέσει τη διάγνωση του αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου και θα δώσει πληροφορίες για την κατανόηση της αιτίας. Οι εξετάσεις αυτές περιλαμβάνουν: αιματολογικό έλεγχο, απεικόνιση του εγκεφάλου με αξονική ή μαγνητική τομογραφία, τρίπλεξ καρωτίδων, , ηλεκτροκαρδιογράφημα, τρίπλεξ καρδιάς και καταγραφή καρδιακού ρυθμού.
Όταν ένας άνθρωπος εμφανίσει ΑΕΕ, ακόμα και παροδικό πρέπει οπωσδήποτε να ελεγχθεί για παράγοντες κινδύνου όπως είναι η αρτηριακή υπέρταση, η υψηλή χοληστερίνη, ο σακχαρώδης διαβήτης και σε περίπτωση που είναι καπνιστής συνιστάται οπωσδήποτε διακοπή. Όταν σε ένα άτομο δεν ανευρίσκεται σαφής αιτιολόγηση για την εμφάνιση ΑΕΕ τότε αναφερόμαστε σε κρυπτογενές εγκεφαλικό αίτιο. Τα πιο συχνά αίτια για κρυπτογενή ΑΕΕ είναι η κολπική μαρμαρυγή και το ανοιχτό ωοειδές τρήμα.
Η κολπική μαρμαρυγή είναι μία σχετικά συχνή αρρυθμία που παραδοσιακά παρατηρείται σε ηλικιωμένους ή σε άτομα με καρδιακά νοσήματα όπως στεφανιαία νόσος ή βαλβιδοπάθειες. Μπορεί όμως να παρατηρηθεί και σε νεότερα άτομα χωρίς υποκείμενες παθήσεις. Άτομα που εμφανίζουν κολπική μαρμαρυγή συνήθως το καταλαβαίνουν σαν φτερούγισμα στο στήθος, αλλά αν τα επεισόδια είναι μικρής διάρκειας μπορεί να είναι ανεπαίσθητα. Λόγω της άναρχης και ταχείας συστολής της καρδιάς δημιουργούνται εντός αυτής θρόμβοι οι οποίοι μέσω των μεγάλων αγγείων μεταφέρονται στις αρτηρίες του εγκεφάλου.
Για την διαπίστωση κολπικής μαρμαρυγής υπάρχουν διαθέσιμοι διάφοροι τρόποι ελέγχου του καρδιακού ρυθμού, είτε βραχυπρόθεσμα με καταγραφείς ρυθμού (holter ρυθμού) 24ώρου ή 48ώρου, είτε μακροπρόθεσμα με μικρές συσκευές που εμφυτεύονται κάτω από το δέρμα και έχουν διάρκεια έως και τρία χρόνια. Η θεραπεία της κολπικής μαρμαρυγής έχει προοδεύσει αρκετά τα τελευταία χρόνια με νεότερα αντιαρρυθμικά και αντιπηκτικά φάρμακα, καθώς και επεμβατικά με κατάλυση (ablation) της αρρυθμίας, απομονώνοντας ηλεκτρικά τις πνευμονικές φλέβες.